22 Aralık Samuel Beckett’in ölüm yıl dönümüydü. Bu yazının konusu ise Beckett değil, bir yayıncı, bir roman ve iki yayınevi; ortak değişken ise Jérôme Lindon. Geçtiğimiz günlerde kitap dünyası ile içerden ilgilenme derdi olan, okurdan bir adım öteye yayın dünyasını tanımaya çalışan herkes için okunması gereken bir kitap olan Jérôme Lindon (Jean Echenoz) kitabını okudum. Jérôme Lindon bağımsız yayıncılığın, butik yayınevlerinin efsanevi ismi Minuet Yayınları’nın başında 1950’li yıllardan itibaren Yeni Roman’a can suyu veren bir isim. Bu yıllarda Samuel Beckett, Marguerite Duras, Alan Robbe-Grillet, Claude Simon ve Michel Butor gibi yazarların hepsi Lindon sayesinde eserlerini yayınlatabildiler. Beckett gittiği tüm yayınevleri tarafından reddediliyor ama bu avangard açılıma kucak açan isim Lindon oluyor. Minuet Yayınları bugün de büyük bir yayınevi değil on civarında çalışanıyla yılda ortalama yirmi kitap yayınlayan butik bir yayınevi. Kuruluşu ise 2. Dünya Savaşı’nda yer altı direnişi ile ilişkili. Yayınevi yukarıda sayılan edebiyat dünyasının önemli isimlerinin yanında Jacques Derrida, Gilles Deleuze, Pierre Bourdieu gibi sosyal bilimcilerin eserlerini de yayınlıyor.
Jean Echenoz da Beckett’le aynı kaderi paylaşan bir isim. İlk romanı elin kapı kapı geziyor ama nafile. Ama hayal bile edemeyeceği bir şey oluyor ve artık umutların tükendiği noktada Minuet Yayınları’na bıraktığı romanı için sadece bir gün sonra Lindon’dan telefon alıyor. Böylece Echenoz da Minuet Yayınları ile yazarlık hayatına başlayan isimler arasına katılıyor. Jérôme Lindon’un ölümünden sonra üç aydan kısa bir sürede Jérôme Lindon adlı biyografik romanını yazıyor. Yazar- yayıncı ilişkisi üzerine önemli anekdotlar içeren bir roman. Lindon’un bir yazarı nasıl kendi özgün çizgisi içerisinde iyi bir yazar olma çizgisinde tuttuğunun romanı.
Bu yazının bir diğer konusu da Jérôme Lindon kitabını Türkçe’de yayınlayan Norgunk Yayıncılık. Yayınevinin kuruluş hikayesinde Jérôme Lindon’un çok önemli bir yeri var. Kurucuları Ayşe Orhun Gültekin ve Alpagut Gültekin 2001 yılında küçük bir otel odasında televizyonda Jérôme Lindon ve Minuit Yayınları üzerine bir belgesel izlerken karar verirler yayıncılık hayatına girmeye ve bir yıl sonra 9 Mart 2002’de Norgunk Yayıncılık kurulur. Yayınevi 2009 yılında 50. kitap olarak da Jérôme Lindon’u yayınlar.
Ülkemizde de önemli işler yapan butik yayınevleri var. Unuttuklarım ya da sonradan adını yazsaydım diyeceklerim çıkacak yine de bunlardan bazılarını sayacağım: Notos Kitap, Aylak Adam, Monokl, Jaguar Kitap, Siren, Kolektif Kitap, Norgunk, Nora ve diğerleri. Yolunuz açık olsun.
Tanıtım Bülteninden
50’li yıllarda Fransa’da deneysel bir edebiyat akımı olarak öne çıkan ‘Yeni Roman’ın yayıncısı Jérôme Lindon. En çok da, Paris’in neredeyse tüm yayınevleri tarafından reddedilen Beckett’i bir çırpıda kavrayıp yayımlamasıyla ünlü. 1969 Edebiyat Nobeli bu ketum yazara verildiğinde onun adına ödülü İsveç kralının elinden alan da o. Genç yaşında staj için katıldığı Minuit Yayınları’nı sürdürmek görevi bir süre sonra onun omuzlarına kalmış. Minuit II. Dünya Savaşı sırasında direnişe katkı vermek amacıyla yeraltında kurulmuş angaje bir yayınevi. Lindon bu tavrı edebiyattan felsefeye, sosyolojiden dilbilime yayarak eleştirel düşüncenin mevzilerini hep genişletmiş. Mesleğine sahip çıkmak adına söz almış, küçük ve bağımsız yayınevlerinin, kitabevlerinin kararlı savunucusu olmuş.
2001 yılının Nisan ayında, 75 yaşında öldüğünde, vasiyeti üzerine, sessiz sedasız, törensiz tantanasız Beckett’in yanı başına gömülmüş. Yeni Molloy’lar, yeni Malone’lar, yeni Hiç İçin Metinler keşfetmek işini artık kızı Irène yürütüyor.
Jean Echenoz’un Lindon’un ardından derin bir sevgiyle kaleme aldığı bu küçük biyografik roman, yazar-yayıncı ilişkisi üzerine çok sıcak, çok duyarlıklı bir anlatı.
Jérôme Lindon, Norgunk Yayıncılık’ın 50. kitabı olarak Minuit Yayınları’na ithafen yayımlanmıştır.
- Yayınevi: Norgunk Yayıncılık
- Çeviren: Ayşe Orhun Gültekin
- Baskı: 1. baskı 2009
- Sayfa Sayısı: 44
- Etiket Fiyatı: 8 TL
Kara Kuğu 