Moby Dick okurken daha başlarda (Can Yayınları, 2. Baskı Ağustos 2020, s. 37) bir afişte geçen “Afganistan’da Kanlı Savaş” ibaresi dikkatimi çekti. Bu ifade üzerine kısa bir araştırma yaptığımda Melville’in İngiliz-Afgan Savaşları ya da Afgan Savaşları olarak adlandırılan Hindistan’daki İngiliz kuvvetlerinin Afganistan’a doğru genişleme çabalarına dayanan savaşların ilkine atıf yaptığını gördüm. Üç farklı savaştan ilki 1839-1842 tarihleri arasında yapılıyor ve Birinci Afgan Savaşı olarak da biliniyor. Bu savaş Rus İmparatorluğu ile İngiliz İmparatorluğu arasındaki Osmanlı’ya da yansımaları olan mücadelenin ilk çarpışmalarından birisi. İkinci Afgan Savaşı 1878-1880’de, üçüncü savaş ise 1919’da yapılmıştır. Bu savaşlarla İngilizler Afganistan üzerinde kontrollerini artırmayı hedeflemişler. 1919’da Emanullah Han İngilizler karşısında Sovyet İmparatorluğu’nun dengeleyici gücünü kullanmış Afgan Emirliği Sovyetleri ilk tanıyan devletlerden biri olmuştur. Melville’in bahsettiği kanlı savaşla başlayan süreç Soğuk Savaş’ın, 1979’un erken habercisi olmuş, nihayetinde 11 Eylül’e, El-Kaide ve Taliban’a kadar ilerlemiştir.
Klasikleri okumanın değeri.
Kara Kuğu 