Walter Benjamin’den Oyuncak Üreticilerine Öneriler

Modern toplum çocukları en doğal oyun ortamı olan aileden koparıyor. Çekirdek aile ortamında çocuk mecburen küçük yaşta kreşin yolunu tutuyor. Kreşte ise onun için oyuncak şirketleri tarafından tasarlanmış oyuncaklarla oynamak zorunda. Peki oyuncaklar nasıl olmalı? Düşünür, eleştirmen ve kültür tarihçisi Walter Benjamin yıllar önce oyuncağın doğasını yazmış. Yazının başlığı: Şantiye

41nlzqkhkll

Kılı kırk yararak, çocuklara faydalı olacak nesnelerin -öğretici araçlar, oyuncak, ya da kitapların- yapımı üstünde kafa yormak akıl karı değildir. Aydınlanma’dan beri eğiticilerin en iç karartıcı akıl yürütmelerine temel olmuş bir alandır bu. Gözlerinin psikolojiden başka bir şey görmez olması yeryüzünün çocuk dikkatine ve uğraşına yatkın nesnelerin en eşsizleriyle dolu olduğunu fark etmelerine engel olmaktadır. En dolaysızlarıyla. Çünkü çocuklar, kendilerine özgü bir biçimde, her çeşit işin yapıldığı, nesneler üzerinde gözle görülür biçimde eylemde bulunulan yerlere uğrama eğilimindedir. İnşaat, bahçe ya da ev işlerinden, dikişten ya da marangozluktan kalan artıklar karşı konmaz biçimde çeker onları. Artık malzemede nesneler dünyasının onlara, sadece onlara çevirdiği yüzleri görürler. Artıklarla yetişkinlerin eserlerini yeniden yaratmaktan çok, bambaşka türden maddeleri, bunlardan oyun sırasında oluşturdukları şeyler sayesinde, birbirlerine karşı yeni, apayrı bir ilişki içine sokarlar. Çocuklar böylece kendi kendilerine, kendilerinin olan bir nesneler dünyası elde ederler, büyüğünün içinde bir küçük dünya. İnsan kendi eyleminin, yanı sıra donanım ve araç olarak kullandığı her şeyle birlikte kendi başına çocuklara ulaşan yolu bulmasına razı gelmiyor da çocuklar için özellikle bir şey yaratmak istiyorsa, bu küçük nesneler dünyasının normlarını göz önünde tutmalıdır.

Walter Benjamin, Tek Yön, Yapı Kredi Yayınları, 5. Baskı, 2011, sayfa 20